De Stichting Monument voor de
Arbeider laat weten dat de schoorsteen van de VIKA in Ede in 10 delen is gezaagd en dat ze a.s. dinsdagochtend 12 maart in colonne per diepladers van Ede naar Ulft worden vervoerd.
Waarom zetten de mensen van de Stichting zich zo in voor de herplaatsing van deze schoorsteen? Onderstaande achtergrondinformatie ontvingen wij van de stichting bij het bericht over het transport en geeft een antwoord.
Uw reactie hierop? Laat het weten!
----------------------------------------------
HER-PLAATSING SCHOORSTEEN
DRU INDUSTRIEPARK
Op het voormalige
fabrieksterrein van DRU in Ulft, ijzergieterij sinds 1754, stonden ooit 7
fabrieksschoorstenen. De oudste dateerde naar alle waarschijnlijkheid van 1850
toen er bij de Ulftsche IJserhut een stoommachine in gebruik werd genomen, de
laatste was van 1920, een ca. 60 m hoge schoorsteen bij de badkuipenemailleerfabriek.
Toen in 1973 de gieterijen
bij de DRU werden stilgelegd, werd ook direct de ‘oude gieterij’ afgebroken en
daarmee verdwenen de eerste twee schoorstenen. In de volgende jaren werden meer
schoorstenen afgebroken tot midden jaren ‘80 van de vorige eeuw de schoorsteen
van de badkuipenemailleerfabriek als laatste het veld moest ruimen. Het
silhouet van de fabriek en daarmee van Ulft en omgeving was ingrijpend
veranderd. Bakens van industriële nijverheid, uitroeptekens van de arbeid, vaak
zware arbeid, die 60 tot meer dan 100 jaren de plek van de fabriek van afstand
gemarkeerd hadden, hoorden definitief tot het verleden.
Nu is de industriële bedrijvigheid van het DRU-complex vertrokken, maar er is een andere bedrijvigheid voor in de plaats gekomen. In een grootschalig herbestemmingsproject hebben de gebouwen nieuwe functies gekregen, een proces dat zijn afronding nadert. Er is grote publieke belangstelling voor die nieuwe functies als Cultuurfabriek en IJzerexpositie, belangstelling uit de regio maar ook landelijk (Zie ook: http://www.dru-industriepark.nl ). En bij alle positieve opmerkingen over wat behouden is en hoe de panden zijn gerestaureerd en een nieuw leven hebben gekregen, is ook regelmatig als opmerking te horen dat het erg jammer is dat de schoorstenen alle verdwenen zijn. ‘Het hoort eigenlijk bij zo’n fabrieksterrein als het DRU Industriepark.’
Nu is de industriële bedrijvigheid van het DRU-complex vertrokken, maar er is een andere bedrijvigheid voor in de plaats gekomen. In een grootschalig herbestemmingsproject hebben de gebouwen nieuwe functies gekregen, een proces dat zijn afronding nadert. Er is grote publieke belangstelling voor die nieuwe functies als Cultuurfabriek en IJzerexpositie, belangstelling uit de regio maar ook landelijk (Zie ook: http://www.dru-industriepark.nl ). En bij alle positieve opmerkingen over wat behouden is en hoe de panden zijn gerestaureerd en een nieuw leven hebben gekregen, is ook regelmatig als opmerking te horen dat het erg jammer is dat de schoorstenen alle verdwenen zijn. ‘Het hoort eigenlijk bij zo’n fabrieksterrein als het DRU Industriepark.’
Veelzeggend is ook dat als
algemeen logo voor industrieterreinen wereldwijd is gekozen voor een afbeelding
van sheddaken met een schoorsteen. Sheddaken zijn er gelukkig nog op het DRU Industriepark. Bij veel
betrokkenen als de Oudh. Vereniging, stichting Nederlands IJzermuseum ontstond
de wens om ooit weer een fabrieksschoorsteen op het terrein te zien verrijzen.
In het midden van de vorige eeuw stonden er in het gebied van de huidige
gemeente Oude IJsselstreek zo’n 26 fabrieksschoorstenen: bij de vier
ijzergieterijen, de steenfabrieken, zuivelfabrieken, houtindustrie en meer.
Enkele jaren geleden is de laatste die resteerde aan de Wiekenseweg te Gendringen
gerestaureerd.
Het restauratiewerk werd
toen gedaan door het bedrijf ‘Harm Meijer, schoorsteen- en ovenbouw’ uit Ten Boer, provincie Groningen. Bij een bezoek van
Harm Meijer en zijn ploeg aan het DRU-terrein in Ulft zegde hij toe dat hij in
het land zou naar een geschikte schoorsteen, die op de nominatie stond
afgebroken te worden, en die in aanmerking zou kunnen komen voor verplaatsing
naar Ulft. Met zijn bedrijf had Harm Meijer al enkele keren deze enorme klus
geklaard (zie www.harmmeijer.nl)
MOGELIJKE SCHOORSTEEN
Onlangs kwam er bericht van
Meijer dat er in Ede een schoorsteen staat, die afgebroken zal gaan worden, een
schoorsteen die te verplaatsen is en die zeker een aanwinst zou zijn op het DRU
Industriepark.
Op
het terrein van Vika, voedingsmiddelenindustrie, Nizolaan 4 in Ede, staat een
in goede conditie verkerende fabrieksschoorsteen, ca. 35 m hoog. De schoorsteen
zal vanwege reconstructiewerkzaamheden verwijderd moeten worden. De contacten
lopen via aannemersbedrijf Roseboom BV te Ede. Dit bedrijf heeft de opdracht
de schoorsteen te slopen. Uit verder contacten bleek dat “overname” van de
schoorsteen bespreekbaar was.
INKADERING PROJECT
INKADERING PROJECT
Plaatsing van de schoorsteen
op het vm DRU-fabrieksterrein zou verder moeten gaan dan alleen het oprichten
van een bijzonder opvallend stenen bouwwerk. De symbolische waarde die er aan
toegekend kan worden, overstijgt de fysieke aanwezigheid op zich.
Monument voor de arbeider
Monument voor de arbeider
Wij willen dan ook
voorstellen de schoorsteen vooral te zien als uitroepteken van waardering voor
de vele mensen die op het terrein hun beste krachten aan de fabriek hebben
gegeven, die daar hun bijdrage leverden aan de sociaaleconomische kracht van de
regio, die er het dagelijks brood voor hun, enkele generaties geleden vaak grote,
gezinnen verdienden. In het DRU-lied, b.g.v. het 200-jarig jubileum in 1954, is
dat heel treffend verwoord in de strofe ‘Waar vele mensen zwoegden, met hart en
met ziel, met hoofd en hand’. De schoorsteen moet dus ervaren worden als
monument voor de arbeider. Dat is de primaire missie van de Stichting Monument
voor de Arbeider.
